Τι είναι οι αρθρωτικές και φωνολογικές διαταραχές
Οι αρθρωτικές διαταραχές σχετίζονται με τη δυσκολία του παιδιού να αρθρώσει ήχους μεμονωμένα και κατ’ επέκταση στις λέξεις.
Για παράδειγμα, το παιδί δε μπορεί να αρθρώσει το /ρ/ και το παραλείπει. Αντί για ρόδα παράγει /όδα/.
Τα αίτια των διαταραχών αυτών μπορεί να είναι:
- Επαναλαμβανόμενες ωτίτιδες: όταν συλλέγεται υγρό στο αυτί μειώνεται η πρόσληψη ακουστικών ήχων και το παιδί δε μπορεί να ακούσει με ακρίβεια τον εαυτό του και τους άλλους.
- Μειωμένη ακουστική μνήμη – διάκριση: τα παιδιά δυσκολεύονται να συγκρατήσουν αλλά και να διαχωρίσουν φθόγγους, οι οποίοι αρθρώνονται κοντά ο ένας με τον άλλο π.χ. /δ/ – /β/.
- Γλωσσική καθυστέρηση: ένα παιδί που παρουσιάζει γλωσσική καθυστέρηση είναι πολύ πιθανόν να εμφανίσει και διαταραχές άρθρωσης.
- Περιβαλλοντικοί παράγοντες: παράγοντες όπως, η διγλωσσία αλλά και η έλλειψη ερεθισμάτων, μπορεί να επηρεάσουν τη φωνολογική ανάπτυξη του παιδιού.
- Οργανικοί παράγοντες μπορεί να ενοχοποιούνται για την εμφάνιση διαταραχών άρθρωσης, όπως σε περιπτώσεις στοματικών ανωμαλιών (σοβαρές οδοντικές ανωμαλίες ή κοντός χαλινός), βαρηκοΐας, σύνδρομα – σχιστία, καθώς και σε νευρολογικές παθήσεις (δυσαρθρία – δυσπραξία)
Σε ένα παιδί με φωνολογική διαταραχή παρατηρούνται:
- Αποκοπή– παράλειψη φθόγγου και συλλαβής: /lapa/ αντί για /dulapa/, /oδa/ αντί για /roδa/, /piti/ αντί για /spiti/
- Αντικατάσταση φωνήματος από ένα άλλο: /tipos/ αντί για /kipos/
- Αλλοίωση φωνήματος: Το παιδί παράγει ένα φώνημα με παραλλαγμένες φωνητικές ιδιότητες, όπως είναι το πλάγιο /σ/.
Σύμφωνα με σχετικές έρευνες, oι αιτιολογίες που εμφανίζονται για τις παραπάνω δυσκολίες είναι οι εξής:
- Η κληρονομικότητα
- Η μερική απώλεια της ακοής. Κυρίως κατά την περίοδο της γλωσσικής και φωνολογικής ανάπτυξης του παιδιού.
- Η δυσκολία της ακουστικής αντίληψης, διάκρισης και επεξεργασίας των ήχων.
- Η δυσκολία αντίληψης και οργάνωσης του χρόνου.
- Η συναισθηματική ανωριμότητα του παιδιού.
- Τα ελλιπή ερεθίσματα που παρέχονται από το περιβάλλον του παιδιού.
Επιπλέον έρευνες έχουν δείξει, ότι παιδιά με φωνολογικά ελλείμματα κατά τη νηπιακή ηλικία μπορεί να παρουσιάσουν δυσκολίες κατά τη σχολική τους επίδοση και σχετίζονται με μαθησιακές δυσκολίες (γραφο – αναγνωστικές δυσκολίες, δυσκολίες στην ορθογραφία).
